XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

Komunikazioa zenbait gauza zehazten duen erregelek zuzentzen dute, adibidez, nork parte hartu dezakeen, harreman sozialak zeintzu diren, zein gai uki daitezkeen, nor hasten den elkarrizketa batean, txandak nola hartzen diren, nork aukeratzen duen besteei hitz egiteko modua, etab.

Hona hemen adibide bat, hitzez hitzeko itzulpen batek nola engaina gaitzakeen ikusteko eta esanahi erreferentzialean bakarrik zentratzean komunikazioaren benetako mezua galtzen dugula erakusteko.

Munduko toki askotan ez da oso egokia lehen aldiz janari gehiago eskaintzen denean onartzea.

Amerikarrak, adibidez, harrituta edo gogaituta egon daitezke euren ez, eskerrik asko gizabidetsuaren ondoren, oraindik janari gehiago eskeintzen dietela ikustean.

Ingelesezko jatorrizko hiztunek, janari eskaintzari ezetz esaten diotenean, benetan ezetz esan nahi dute.

Baina, beste hizkuntza bat eta beste ingurune sozial batean, janari eskaintzari ezetz esatea bestela interpreta daiteke, gizabidezko formula gisa, benetako ezetza bigarren edo hirugarren eskaintzaren ondoren datorrelarik.

Izan ere, toki askotan jendeak ez du nahi izaten asezin edo heldutasun gabekotzat har dezaten, eskaintzen dioten guztia berehalakoan janez eta edanez.

Bestalde, Estatu Batuetara doazen kanpotarrek desilusio bat jaso dezakete euren ez, eskerrik asko gizabidetsuaren ondoren beste eskaintzarik ez datorrenean.

Arazoa zera da, nahiz eta forma batek itzulpen zuzena eduki, bere esanahi soziala (positiboa edo negatiboa) testuinguru sozial konkretu batean duen ohizko erabilpena eta balio sozialaren araberakoa da.

Adierazpen egokia aurkitzea eta zerbait nola adierazten den ikustea garrantzitsuak dira, jendeak eman eta jasotzen dituen mezuaren osagarriak direlako.

Erabiltzen dugun formaren bitartez, pertsona edo egoera bati buruz daukagun ikuspegia adierazten dugu.

Adibidez, ikus dezagun hizkuntza askok hi eta zu forma formal eta informalen artean egiten duten bereizkuntza.

Izenorde bat aldatuz, gutxiespena edo begirunea, adiskidetasuna edo ezaxola adieraz dezakegu.

Gainera, funtsezkoa da zutik hira noiz aldatu behar den, eta aldakuntza zein momentutan egin daitekeen jakitea.

Hi haseratik erabiltzea nolabaiteko adiskidetasun posible bat adieraz dezake edo, nahita erabiliz gero, irain bat ere izan liteke.

Bestalde, tratamendu formaletik informalera momentu egokian ez aldatzea indiferentzi edo baldarkeriatzat har daiteke.